Een calvarie is een beeldengroep met centraal de gekruisigde Christus. In Antwerpen is de imposantste zonder twijfel die achter de poort bij Sint-Paulus. Iets minder aan het oog onttrokken is de calvarie boven het zuidportaal van de Sint-Jacobskerk. Wie in de Kammenstraat de blik hoger richt dan de etalages, ontdekt Jezus, Maria, Johannes en Maria Magdalena boven de toegangspoort van het voormalig klooster van de Witzusters.
Maar in de 18e eeuw namen ook buurtgenootschappen het initiatief om een calvarie te laten maken. Met een maandelijkse ledenbijdrage spijzen buren een kas om een beeldengroep op te richten en te onderhouden. Bij belangrijke feestdagen worden de beelden gewassen en versierd. Die uiting van volksdevotie ging even ‘ondergronds’ in de Franse tijd om daarna te verrijzen. Een aantal beelden stonden op bruggen. Ze overleefden de overwelving van de stadsgrachten en behoren ondertussen tot het decor van ’t stad.
Bij de Vijfhoek markeert de recent gerestaureerde calvarie opnieuw in volle glorie het begin van de Schrijnwerkersstraat. Hij staat nog ongeveer op zijn oorspronkelijke plaats, ter hoogte van de Wilde Zeebrug. Die vormde een oversteek over de nu gedempte Lombardenvest, een van de oudste stadsgrachten van Antwerpen. De calvarie in de Korte Nieuwstraat stond eerst op een brug over de Katelijnevest. Die van de Zakbrug over de Burchtgracht verhuisde naar de (tot Calvarieberg verheven) Bloedberg bij het Vleeshuis. De beeldengroep die ooit de Kalkbrug bij de Sint-Pietersvliet versierde, legde de langste ‘kruisweg’ af. Op de Paardenmarkt openbaart hij zich nu aan wie postvat bij het gerestaureerde Knechtjeshuis. Rechts van de Sint-Antoniuskerk, tegen een muur achterin het tuintje van de pastorij hangt Jezus ‘de Nazareeër, koning der Joden’, gekruisigd, maar omgeven door een krans van stralen.
Kristel Bekers